17. ਭਾਈ ਬਾਘ ਸਿੰਘ ਜੀ

• ਨਾਮ: ਭਾਈ ਬਾਘ ਸਿੰਘ ਜੀ

• ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ: ਰਾਏ ਸਿੰਘ ਜੀ 

• ਦਾਦਾ ਦਾ ਨਾਮ: ਭਾਈ ਮਾਈਦਾਸ

• ਪੜਦਾਦਾ ਦਾ ਨਾਮ: ਸ਼ਹੀਦ ਬੱਲੂ

• ਕਦੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ: 31 ਅਗਸਤ 1700

• ਕਿੱਥੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ: ਕਿਲਾ ਅਗੰਮਗੜ ਦੇ ਬਾਹਰ

• ਕਿਸਦੇ ਖਿਲਾਫ ਲੜੇ: ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਅਜਮੇਰਚੰਦ

ਭਾਈ ਬਾਘ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ 31 ਅਗਸਤ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਲਾ ਅਗੰਮਗੜ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਭਾਈ ਬਾਘ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਾਈ ਰਾਏ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤ, ਭਾਈ ਮਾਈਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਬੱਲੂ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਬਾਘ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਰਾਏ ਸਿੰਘ ਭਾਈ ਮਾਈਦਾਸ ਦੇ 12 ਪੁੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਿਆਹਰਵੇਂ (11 ਵੇਂ) ਨੰਬਰ ਦੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਰਾਏ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਭਰਾ, ਭਾਈ ਦਯਾਲਾ ਜੀ ਜੋ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਹਠੀਚੰਦ ਵੀ 1687 ਵਿੱਚ ਭੰਗਾਣੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਦੋ ਭਰਾ, ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਜਗਤ ਸਿੰਘ 24 ਜੂਨ 1734 ਦੇ ਦਿਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਭਰਾ, ਭਾਈ ਲਹਣਾ 1696 ਵਿੱਚ ਗੁਲੇਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਈ ਰਾਏ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਕੋਲ ਖਾਸ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਉਹ 1705 ਦੀ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਕੋਲ ਸ਼੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ  ਹੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕੋਲ ਮਹਲ-ਮਾੜੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਏ ਸਿੰਘ ਆਪ ਵੀ ਦੋਨਾਂ ਪੁੱਤਾਂ, ਭਾਈ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸੀਤਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਝੇ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਟੁੱਟੀ ਗੰਢੀ ਲਈ 29 ਦਿਸੰਬਰ 1705 ਦੇ ਦਿਨ ਬਿਦਰਾਣੇ ਦੀ ਢਾਬ ਦੇ ਕੋਲ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਭਾਈ ਰਾਏ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਪੁੱਤ ਭਾਈ ਸੁਖਾ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੀ ਸਿਤੰਬਰ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਲਾ ਲੋਹਗੜ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। 31 ਅਗਸਤ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਅਜਮੇਰਚੰਦ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਅਗੰਮਗੜ ਦੇ ਕਿਲੇ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਤਾਰਾਗੜ ਅਤੇ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਫਤਿਹਗੜ ਕਿਲੋਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਪਾਹੀ ਮਰਵਾਕੇ ਹਾਰ ਕੇ ਭਾੱਜ ਗਿਆ। 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਅਜਮੇਰਚੰਦ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਨੇ ਅਗੰਮਗੜ ਕਿਲੇ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਉਸਦਾ ਡਟਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਲੜਾਈ 4-5 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਚੱਲਦੀ ਰਹੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਪਾਹੀ ਮਰਵਾਕੇ ਅਜਮੇਰਚੰਦ ਮੈਦਾਨ ਛੱਡਕੇ ਭਾੱਜ ਗਿਆ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਹਾੜੀ ਹਮਲਾਵਰ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਕੁੱਝ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਬਾਘ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।