33.  ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਣਾ (ਸਮਾਉਣਾ)

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੰਜ ਪੁੱਤ ਸਨ ਪਰ ਦੋ ਪੁੱਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇੱਛਿਆ ਵਲੋਂ ਯੋਗ ਬਲ ਦੁਆਰਾ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਤੁਹਾਡੇ ਸਭਤੋਂ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤ ਤਿਆਗਮਲ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਇਕ ਸਨ ਪਰ ਤੁਸੀ ਤਾਂ ਵਿਧਾਤਾ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਮੱਦੇਨਜਰ ਰਖਕੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਪੋਤ੍ਰ ਹਰਿਰਾਏ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਨ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜੋਰ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਤੁਹਾਡੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਸਰਵਗੁਣ ਸੰਪੰਨ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਗੱਦੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਬਨਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਅਤ: ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਗਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਿਕਟਵਰਤੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ: ਤੁਸੀ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁੱਲ ਤੰਦੁਰੁਸਤ ਹੋ, ਫਿਰ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਿਵੇਂ। ਪਰ ਗੁਰੂਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ: ਪ੍ਰਭੂ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਸੇ ਸਾਰੇ ਅਨੁਯਾਇਆਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜ ਦਿੱੳ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਉੱਤਰਾਧਕਾਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਣੀ ਹੈ, ਅਤ: ਸਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਗਤ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ? ਸੰਗਤ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਹਰਿਜਸ ਵਿੱਚ ਕੀਰਤਨ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ, ਅੰਤ ਉੱਤੇ ਤੁਸੀਂ ਪੋਤ੍ਰ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਿਹਾਂਸਨ ਉੱਤੇ ਵਿਰਾਜਮਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕੀਤੀ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਥਾਲ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁੱਝ ਸਾਮਗਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਭੇਂਟ ਕੀਤੀ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਭਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਨੂੰ ਵਿਧੀਵਤ ਕੇਸਰ ਦਾ ਟਿੱਕਾ ਲਗਾਣ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਾਰੀ "ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਥਾ" ਸੰਪੰਨ ਹੋਈ, "ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਜੀ" ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤ੍ਰ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਰਾਏ ਨੂੰ ਦੰਡਵਤ ਪਰਨਾਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੁੰਦਰ ਜੋਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਤਦਪਸ਼ਚਾਤ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਮਾਨ ਕੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਣ। ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਏਕਾਂਤਵਾਸ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਕਰਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ 19 ਮਾਰਚ 1644 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਗਏ।