27. ਜੋਤੀ–ਜੋਤ ਸਮਾਣਾ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਪਰਮ ਜੋਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋਣ ਵਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੜਪੌਤੇ ਭਾਈ ਸੁਂਦਰ ਜੀ ਨੇ ਰਾਗ ਰਾਮਕਲੀ ਵਿੱਚ "ਸਦੁ" ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਰਚਨਾ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਂਦਰ ਜੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਆਨੰਦ ਜੀ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਮੋਹਰ ਜੀ ਦੇ ਪੌਤੇ ਸਨ। ਇਹ ਬਾਣੀ ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਸੰਕਲਿਤ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਵਚਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ: ਮੇਰੇ ਦੇਹਾਂਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਜੁਦਾਈ ਵਿੱਚ ਰੋਣਾ ਬਿਲਕੁੱਲ ਉਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਰੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੇ। ਮੈਂ ਪਰਮ ਪਿਤਾ ਰੱਬ ਦੀ ਸੁੰਦਰ ਜੋਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਅਤ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਤਿਆਗਨਾ ਹੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਥਾ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸਥਾਈ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ, ਅਜਿਹਾ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਅਟਲ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਅਤ: ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਸੱਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇਸ ਮਨੁੱਖ ਜਨਮ ਨੂੰ ਸਫਲ ਕਰਣ ਦੇ ਜਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਿਅਤਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਵਿਅਰਥ ਨਹੀਂ ਚਲਾ ਜਾਵੇ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ:  ਮੇਰੀ ਅੰਤੇਸ਼ਠੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਕਰਮਕਾਂਡ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰਭੂ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਦਾਸ ਕਰਣਾ ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਮਿਲਕੇ ਹਰਿ ਕੀਰਤਨ ਕਰਣਾ ਅਤੇ ਸੁਣਨਾ। ਕਥਾ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਲਣ ਦੀ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਲਈ ਵੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਗੁਰੂਮਤੀ ਗਿਆਨ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਚੁਨ ਲੈਣਾ, ਮੰਤਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੋਰ ਮਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਹਰਿਨਾਮ ਦੀ ਹੀ ਵਡਿਆਈ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਗਿਆ ਦੇਕੇ ਤੁਸੀ ਇੱਕ ਸਫੇਦ ਚਾਦਰ ਤਾਣ ਕੇ ਲੇਟ ਗਏ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਸੀ ਇੱਕ ਸਿਤੰਬਰ 1574 ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਜੋਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਗਏ।

ਸਤਿਗੁਰੂ ਭਾਣੈ ਆਪਣੈ ਬਹਿ ਪਰਵਾਰੂ ਸਦਾਇਆ ॥

ਮਤ ਮੈ ਪਿਛੈ ਕੋਈ ਰੋਵਸੀ ਸੋ ਮੈ ਮੁਲਿ ਨ ਭਾਇਆ ॥

ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ:

ਅੰਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬੋਲਿਆ ਮੈਂ ਪਿਛੈ ਕੀਰਤਨੁ ਕਰਿਅਹੁ ਨਿਰਬਾਣ ਜੀਉ ॥ ਅੰਗ 923