6. ਉਚਿਤ ਜਵਾਬ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਕ ਰਾਤ ਭੀਸ਼ਣ ਗਰਮੀ ਦੇ ਕਾਰਣ ਆਪਣੇ ਨਿਕਟਵਰਤੀ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਰਾਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬਿਸਤਰਾ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਬੇਟੇ ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ: ਪੁੱਤਰ ! ਵੇਖਣਾ ਰਾਤ ਕਿੰਨੀ ਬਤੀਤ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਬਾਕੀ ਹੈ । ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਉੱਠੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਨਛੱਤਰ ਵਿਗਿਆਨ ਵਲੋਂ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਠੀਕ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਗੁਰੁਦੇਵ ਨੇ ਫੇਰ ਲੱਖਮੀ ਦਾਸ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ: ਪੁੱਤਰ ਤੁਸੀ ਵੀ ਸਮਾਂ ਦਾ ਠੀਕ–ਠੀਕ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਓ। ਉਹ ਵੀ ਨਛੱਤਰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਇਹੀ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾ ਪਾਏ ਕਿ ਅਰੱਧ ਰਾਤਰੀ ਹੀ ਬਾਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਤਵਾਂ ਪਹਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਗੁਰੁਦੇਵ ਨੇ ਫੇਰ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: ਤੁਸੀ ਸਾਰੇ ਜਾਓ ਅਤੇ ਨਛੱਤਰ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮੱਝੋ ਅਤੇ ਦੱਸੋ ਰਾਤ ਕਿੰਨੀ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਉੱਠੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ: ਹੇ ਗੁਰੁਦੇਵ ! ਅਨੁਮਾਨਤ: ਰਾਤ ਤਾਂ ਅੱਧੀ ਹੀ ਬਤੀਤ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਹੀ ਬਾਕੀ ਹੈ।ਪਰ ਜਦੋਂ ਗੁਰੁਦੇਵ ਨੇ ਭਾਈ ਲਹਣਾ ਜੀ ਵਲੋਂ ਇਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੁਹਰਾਇਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜਕੇ ਨਿਮਰਤਾ ਭਰਿਆ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ– ‘‘ਹੇ ਗੁਰੁਦੇਵ ਜੀ ! ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਲੀਲਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁੱਝ ਬਤੀਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਬਾਕੀ ਹੈ।’’ ਇਸ ਉਚਿਤ ਜਵਾਬ ਨੂੰ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੁਦੇਵ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਗਏ।