36. ਰਾਣਾ ਸਾਂਗਾ ਨੇ ਚੇਲਾ ਬਨਣਾ

ਰਾਣਾ ਸਾਂਗਾ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਸੀ ਉਸਨੇ ਮਾਫੀ ਮੰਗੀ ਅਤੇ ਹੱਥ ਜੋੜਕੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ– ਹੇ ਦਾਨੀ ! ਅਸੀ ਭੁੱਲ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਤੱਕ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਣੇ ਰਹੇ। ਤੁਹਾਡਾ ਪਵਿਤਰ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਮਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭੁਲੇਖੇ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਸਾਡੀ ਬਹੂ (ਨੂੰਹ) ਰਾਣੀ ਮੀਰਾ ਧੰਨ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਣ ਅਸੀ ਮੂਰਖਾਂ ਅਤੇ ਪਾਪੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਤਮਦਾਨ ਦੀ ਦਾਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਲਈ ਗੁਰੂਦੇਵ ਤੁਸੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਚਰਣੀ ਲਗਾਕੇ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰ ਦਿੳ। ਸਾਡੇ ਮਨ ਦੇ ਮਨੋਰਥ ਤੁਸੀ ਜਾਣ ਹੀ ਰਹੇ ਹੋ। ਹੇ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ! ਸਾਡਾ ਅਹੰਕਾਰ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਰਾਮ ਦਾ ਨਾਮ ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰੜ ਕਰ ਦਿੳ। ਮਹਾਂਰਾਣਾ ਸਾਂਗਾ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਸੁਣਕੇ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ "ਰਾਗ ਸੋਰਠਿ" ਵਿੱਚ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵ ਨੂੰ ਨਾਮ ਜਪਣ ਦੀ ਚਾਵ ਲਗਾਈ ਹੈ:

ਸਾਗਰੁ ਸੁਰਤਰ ਚਿੰਤਾਮਨਿ ਕਾਮਧੇਨੁ ਬਸਿ ਜਾ ਕੇ ॥

ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਅਸਟ ਦਸਾ ਸਿਧਿ ਨਵ ਨਿਧਿ ਕਰ ਤਲ ਤਾ ਕੇ ॥੧॥

ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨ ਜਪਹਿ ਰਸਨਾ ॥

ਅਵਰ ਸਭ ਤਿਆਗਿ ਬਚਨ ਰਚਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

ਨਾਨਾ ਖਿਆਨ ਪੁਰਾਨ ਬੇਦ ਬਿਧਿ ਚਉਤੀਸ ਅਖਰ ਮਾਂਹੀ ॥

ਬਿਆਸ ਬਿਚਾਰਿ ਕਹਿਓ ਪਰਮਾਰਥੁ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਨਾਹੀ ॥੨॥

ਸਹਜ ਸਮਾਧਿ ਉਪਾਧਿ ਰਹਤ ਫੁਨਿ ਬਡੈ ਭਾਗਿ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ॥

ਕਹਿ ਰਵਿਦਾਸ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ਰਿਦੈ ਧਰਿ ਜਨਮ ਮਰਨ ਭੈ ਭਾਗੀ ॥੩॥੪॥ ਅੰਗ 658

ਮਤਲੱਬ– ("ਸੁੱਖਾਂ ਦਾ ਸਾਗਰ, ਕਲਪ ਰੁੱਖ, ਚਿੰਤਾਮਣੀ, ਕਾਮਧੇਨ ਗਾਂ ਜਿਸਦੇ ਵਸ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਚਾਰ ਪਦਾਰਥ ਅਠਾਰਾਂ ਸਿੱਧੀਆਂ, ਨੌਂ ਨਿਧੀਆਂ ਜਿਸਦੀ ਹੱਥ ਦੀ ਤਲੀ ਉੱਤੇ ਹਨ। ਹੇ ਭਾਈ ਜਨੋਂ ! ਉਸ ਹਰ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਵਸਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸੁੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਹਰਿ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਰਸਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜਪਦੇ। ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਮਤ ਛੱਡ ਕੇ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਰਚ ਜਾਓ। ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਆਸ ਮੁਨੀ ਜੀ ਨੇ ਵੇਦ, ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਪੁਰਾਨ ਆਦਿ ਦੀ ਵਿਧੀਆਂ ਚੌਂਤੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਥਨ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਸਾਰਿਆ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਮ ਨਾਮ ਦੇ ਤੁਲਿਅ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਪਾਧਿਆਂ ਵਲੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋਕੇ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਭਾਗਸ਼ਾਲੀ ਦੀ ਹੀ ਸਹਿਜ ਸਮਾਧੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਜੀ ਦੀ ਨੂਰੀ ਜੋਤ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੰਮਣ–ਮਰਣ ਦੇ ਡਰ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।