8. ਪੀਰਾਂਦਿਤਾ ਦੀ ਈਰਖਾ

ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਦਾ ਗੰਗਾ ਦੇ ਕੰਗਨਾਂ ਵਾਲਾ ਕੌਤੁਕ ਅਤੇ ਰਾਜਾ–ਰਾਣੀ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਹੋਣ ਦੀ ਕਥਾ ਸੁਣਕੇ ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਲੋਕ ਰਬ ਦੇ ਪਿਆਰੇ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਣ ਲਈ ਉਭਰ ਪਏ, ਉਥੇ ਹੀ ਨਿਦੰਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਹਰਾਮ ਹੋ ਗਈ। ਮਹਾਪੁਰਖਾਂ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਣ ਵਾਲਾ, ਲੋਕ ਅਤੇ ਪਰਲੋਕ ਦੋਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਜਤ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਭਾਗਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸੰਤਾਂ ਅਤੇ ਭਕਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਸਫਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਠੀਕ ਹੀ ਹੈ:

ਸੰਤ ਨਾ ਹੋਤੇ ਜਗਤ ਮੇਂ, ਜਲ ਮਰਤਾ ਸੰਸਾਰ ॥

ਨਾਮ ਅਮ੍ਰਤ ਦੇ ਸੰਤ ਜਨ, ਦੇਵੇਂ ਪਾਰ ਉਤਾਰ ॥

ਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਪੀਰਾਂਦਿਤਾ ਨਾਮ ਦਾ ਮਰਾਸੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਸ਼ੈਤਾਨ ਅਤੇ ਨਿੰਦਕ ਸੀ। ਰਵਿਦਾਸ ਭਗਤ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਸੁਣਕੇ ਉਹ ਰਾਤ ਦਿਨ ਜਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਰਵਿਦਾਸ ਚਮਾਰ ਜਿੱਥੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਧਰਮ ਦੀ ਵੀ ਮਿੱਟੀ ਪਲੀਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚਮਾਰ ਹੋਕਰ ਠਾਕੁਰ ਨੂੰ ਪੂਜਦਾ ਹੈ, ਟਿੱਕਾ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਨੇਊ ਪਾਂਦਾ ਹੈ, ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੇ ਨੀਚ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਮਾਰ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਜੁਲਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਉਲਟੀ ਗੰਗਾ ਵਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਨੀਚ ਮਨਚਲੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਦੰਡ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਅੱਗੇ ਵਲੋਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜੀ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ। ਉਹ ਦਿਨ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਪੰਡਤਾਂ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦਾ ਮਜਾਕ ਕੀਤਾ ਕਰਣਗੇ ਕਿ ਚਮੜਾ ਕੱਟਣਾ, ਮੂੰਹ ਵਲੋਂ ਖਿੰਚਣਾ ਪਰ ਬੈਠਣਾ ਪੰਡਤ ਬੰਣ ਕੇ। ਸਭਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਦੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਡਾਂਟ ਲਗਾਈ ਜਾਵੇ ਕਿ ਇਹ ਰਾਮਾਨੰਦ ਦੇ ਡੇਰੇ ਉੱਤੇ ਜਾਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਟਿੱਕਾ ਲਗਾਉਣਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਜੇਕਰ ਫਿਰ ਵੀ ਬਾਜ ਨਾ ਆਏ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀਪਤੀ ਸਿਕੰਦਰ ਲੋਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਵਾਂਗਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਾਂਗੇ।

ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਫਸਾਦ ਲਈ ਡਟ ਜਾਣਾ: ਪੀਰਾਂਦਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਝੂਠੀ ਦਲੀਲਾਂ ਵਲੋਂ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਜਲ ਭੁੰਨ ਕੇ ਕੋਇਲੇ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਚੰਡਾਲ (ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ) ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਦੇਣਾ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਜੋਗੀ ਅਤੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਆਦਿ ਇਕੱਠੇ ਹੋਕੇ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਧਰ ਉੱਤੇ ਜਾਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸੰਤੋਖਦਾਸ ਜੀ ਵਲੋਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਵੇਖੋ ਤੁਹਾਡਾ ਇੱਕ ਹੀ ਪੁੱਤਰ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਣ ਦੀ ਠਾਨ ਲਈ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਂਨੂੰ ਉਸਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸੱਮਝਾ ਲੈਣਾ ਹੀ ਉਚਿਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਡੇ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦਾ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ। ਚਮਾਰ ਹੋਕੇ ਵੇਸ਼ਭੂਸ਼ਾ ਪੰਡਤਾਂ ਵਾਲੀ ਪਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਰਾਮ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਧੋਖਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਾਗਲਾਂ ਵਰਗੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਮੂਰਖਾਂ ਨੂੰ ਬਰਗਲਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਉੱਤੇ ਮੱਥਾ ਟਿਕਵਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮਾਲ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕੇਵਲ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਇਹ ਕਹਿਕੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਸੰਤੋਖਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਬਰਾਦਰੀ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦ ਲਿਆ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁੱਤ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਜਨਮ ਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੁਲ ਦਾ ਚਿਰਾਗ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਉਮੀਦਾਂ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਹੀ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਰੋਜ–ਰੋਜ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਤੇ ਬੈਠਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਡਤ ਅਤੇ ਮੌਲਵੀ ਸਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੜਕਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦੂੱਜੇ ਦੇ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜੀ ਕਰਣਾ ਮੂਰਖਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਪਣਾ ਜੱਦੀ (ਪੈਤ੍ਰਕ) ਕਾਰਜ ਕਰੋ ਅਤੇ ਰਾਮ ਨਾਮ ਨੂੰ ਤਿਲਾਂਜਲੀ ਦੇ ਦਿੳ। ਇਹ ਨਾਮ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਨ ਦਾ ਵੈਰੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਨ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੈਨੂੰ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਪਿਆਰ ਹੈ ਤਾਂ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੈਠਕੇ ਨਾਮ ਜਪ ਲਿਆ ਕਰ। ਤੁਹਾਡਾ ਰਾਮਾਨੰਦ ਜੀ ਦੇ ਡੇਰੇ ਉੱਤੇ ਜਾਣਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅੱਛਾ (ਚੰਗਾ) ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।

ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਸਾਰਿਆ ਨੂੰ ਜਬਾਬ: ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਰੌਲਾ ਮਚਾਕੇ ਆਪਣੀ–ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਕਹਿਕੇ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਬੋਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਮੇਰੇ ਬੰਧੁੳ !  ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਨੂਰ ਵਲੋਂ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਵਰੂਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਕਨੂੰਨ ਸਾਰੇ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਵੇਂ ਹਨ, ਕੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਕੀ ਸ਼ੁਦਰ। ਸਾਰੇ ਇੱਕ ਹੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ (ਬਰਤਨ) ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮਲ–ਮੂਤਰ ਦੇ ਥੈਲੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਘੱਟ ਰਰੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਚੋਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਡਾਕੇ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ। ਜਿਸ ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਮੈਂ ਤਾਂ ਦੋ ਪਲਾਂ ਲਈ ਉਸਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਕੀ ਬੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ? ਬਾਕੀ ਜੋ ਗੱਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੈਨੂੰ ਦੰਡ ਦੇਣ ਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਕੇਵਲ ਡਿੱਗੀ ਹੋਈ ਹਠਧਰਮੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਦੰਡ ਜਮਦੂਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸੱਕਦੇ। ਜਦੋਂ ਵਲੋਂ ਗੁਰੂਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਸਾਰੇ ਡਰ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਜਨਮ–ਮਰਣ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਚੱਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਮਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਲ ਵਲੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਹੀ ਇਹ ਲੋਕ ਮੇਰੀ ਹੱਡੀ–ਪਸੱਲੀ ਇੱਕ ਕਰ ਦੇਣ ਪਰ ਰਾਮ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੀਤ ਨਹੀਂ ਤੋੜ ਸੱਕਦੇ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਤਾਂ ਝਕ ਮਾਰਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਮੇਰੇ ਈਸ਼ਵਰ ਦਾ ਹੱਥ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੁਹਤਾਜੀ ਨਹੀਂ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾਮ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀ ਸੁਖੀ ਵਸਦੇ, ਸਾਡਾ ਵੀ ਨਾਮ ਉੱਚਾ ਹੁੰਦਾ। ਤੁਹਾਡੀ ਇਹ ਆਸ ਈਸ਼ਵਰ ਪੂਰੀ ਕਰੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਅਕਾਸ਼ ਕਾਇਮ ਹਨ, ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾਂ ਕਾਇਮ ਹਨ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਇਮ ਰਹੇਗਾ। ਰੌਲਾ ਮਚਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਝਾਗ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਠ ਜਾਣਗੇ। ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗੀਦੜਾਂ ਦਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। “ਨੀਚਹ ਊਚ ਕਰੇ ਮੇਰਾ ਗੋਬਿੰਦੁ ਕਾਹੁ ਤੇ ਨਾ ਡਰੈ“॥ ਪਾਪੀਆਂ ਨੂੰ ਪਵਿਤਰ ਕਰਣ ਵਾਲਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਨਾਮ ਹੀ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾਮ ਜਪਕੇ ਆਪਣਾ ਜਨਮ ਸਫਲ ਕਰਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਜਵਾਬ ਸੁਣਕੇ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਸੱਮਝਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਬੇਅੰਤ ਚੇਲੇ ਬਣਕੇ ਨਾਮ ਜਪਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ–ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਚਲੇ ਗਏ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਲੋਂ ਅੰਧੇਰਾ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਂਜ ਹੀ ਈਰਖਾ ਹੋਣ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕਾਰਣ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਅਤੇ ਸ਼ੋਭਾ ਵੱਧਣ ਲੱਗੀ। ਪੰਡਤ, ਮੌਲਵੀ, ਜੋਗੀ ਆਦਿ ਬਹਿਸਾਂ ਕਰ–ਕਰਕੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਏ। ਚਮਾਰ ਬਰਾਦਰੀ ਦੇ ਸਿਆਣੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਦੀ ਉੱਨਤੀ ਲਈ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਲਈ ਰਜਾਮੰਦ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦਿਨ ਸਤਿਸੰਗ ਹੋਣ ਲਗਾ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਕਾਸ਼ ਵਲੋਂ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਠੀਕ ਉਂਜ ਹੀ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਚਾਰਾਂ ਵਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਲੱਗੀ।