12. ਭੁੱਲੇ ਬਰਾਹੰਣ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਰੱਸਤਾ ਦਿਖਾਣਾ

ਪ੍ਰਭੂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਕਲ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਭੁੱਲ ਕਰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰਗਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਕਲ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਨਾਜਾਇਜ ਫਾਇਦਾ ਚੁੱਕਿਆ। ਹਿੰਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਭਤੋਂ ਉੱਤਮ ਬਣਿਆ। ਇਸਨੇ ਸ਼ੁਦਰ ਅਤੇ ਨੀਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਭਦਰ ਸੁਭਾਅ ਕਰਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਮੰਦਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਭਗਤ ਅਤੇ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੀ "ਲੜਕੀ (ਧੀ)" ਕੁੰਏ (ਖੂਹ) ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਗਈ। ਕੁੰਏ (ਖੂਹ) ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪਰਦੇਸੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਤੀਹਾਇਆ ਆ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਕਮਾਲੀ (ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੀ ਪੁਤਰੀ) ਵਲੋਂ ਪਾਣੀ ਮੰਗਿਆ। ਕਮਾਲੀ ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਬਰਾਹੰਣ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਆਇਆ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਹ ਨੀਚ ਜਾਤੀ ਦੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ  ? ਉਸਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: ਪੁਤਰੀ !  ਤੂੰ ਕਿਸ ਜਾਤੀ ਦੀ ਹੈਂ  ? ਕਮਾਲੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ:  ਮੁਸਲਮਾਨ ਜੁਲਾਹੇ ਦੀ ਧੀ। ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਉਹ ਬਰਾਹੰਣ ਪਿੱਛੇ ਹੱਟ ਗਿਆ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਬੋਲਿਆ: ਪੁਤਰੀ  !  ਮੈਂ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਵਾਂਗਾ, ਤੁੰ ਸ਼ੁਦਰ ਦੀ ਕੁੜੀ ਹੈਂ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਵਲੋਂ ਪਾਣੀ ਨਹੀ ਪੀ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਕਹਿਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਲੋਂ ਨਿਕਲੀ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਮਾਸੂਮ ਕਮਾਲੀ ਜੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ।  ਉਹ ਘਰ ਗਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਕਬੀਰ ਜੀ ਵਲੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: ਪਿਤਾ ਜੀ  ! ਕੀ ਅਸੀ ਸ਼ੁਦਰ ਹਾਂ ?  ਬਰਾਹੰਣ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ  ?  ਕੀ ਅਸੀ ਮਨੁੱਖ ਨਹੀਂ  ? ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: ਪੁਤਰੀ ! ਅਸੀ ਮਨੁੱਖ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਉਸੀ ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ। ਪਰ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕੁੱਝ ਲਾਲਚੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਹੀ ਇਸ ਸੋਚ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਚਾਰ ਵਰਣ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਕੁੱਝ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਰਾਮ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਹਨ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਜਾਤ ਵਿੱਚ ਹੰਕਾਰ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਰਕਾਂ ਦਾ ਭਾਗੀ ਬਣੇਗਾ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਮਾਸੂਮ ਕੰਨਿਆ ਨੂੰ ਸੱਮਝਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪ ਉਸ ਬਰਾਹੰਣ ਦੀ ਮੂਰਖਤਾ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸੋਚਣ ਲੱਗੇ। ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਵਲੋਂ ਕਦੇ–ਕਦੇ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰਾ ਅਸਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਬੀਰ ਜੀ ਤੜਕੇ ਇਸਨਾਨ ਕਰਣ ਲਈ ਗੰਗਾ ਦੇ ਕੰਡੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਘਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰੇ ਕਿਸੇ ਸ਼ੁਦਰ ਨੂੰ ਗੰਗਾ ਇਸਨਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪੁਤਰੀ ਕਮਾਲੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਲੋਂ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੇ ਮਨ ਉੱਤੇ ਕੁੱਝ ਭਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਕਰਵਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਭੁੱਲ ਜਾਣ ਜਾਤੀ–ਪਾਤੀ, ਚਾਰ ਵਰਣ ਨੂੰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਛਾ ਸੱਮਝਣ। ਸੰਜੋਗ ਵਲੋਂ ਉਸੀ ਸਮੇਂ ਮੁਕੰਦਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਗੰਗਾ ਇਸਨਾਨ ਕਰਕੇ ਸੀੜੀ (ਪਉੜੀ) ਚੜ੍ਹਨ ਲਗਾ। ਤਾਂ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ:  ਪੰਡਿਤ ਜੀ ! ਰਾਮ ਰਾਮ । ਪੰਡਿਤ ਜੀ ਨੇ ਰਾਮ ਰਾਮ ਦਾ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਗ਼ੁੱਸੇ ਵਲੋਂ ਲਾਲ ਹੋਕੇ ਬੋਲਿਆ: ਤੂੰ ਕਿਉਂ ਗੰਗਾ ਕੰਡੇ ਆਇਆ ਹੈਂ। ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਇਸਨਾਨ ਹੀ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੁਦਰ ! ਜਲਾਹਾ ! ਮਲੇਛ  ! ਚੰਡਾਲ ! ਆਦਿ ਸ਼ਬਦੇ ਬੋਲੇ ਅਤੇ ਮੁੜ ਕੇ ਇਸਨਾਨ ਕਰਣ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਡੁਬਕੀ ਲਾਈ। ਕੰਬਦੀ ਅਵਾਜ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਕਿਹਾ। ਜਲਦੀ ਵਿੱਚ ਪੳੜਿਆਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਸਮਾਂ ਉਸਨੇ ਵੇਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕਬੀਰ ਜੀ ਅੱਗੇ ਸਨ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾ ਟਕਰਾਇਆ। ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ:  ਪੰਡਿਤ ਜੀ  ! ਜਰਾ ਧਿਆਨ ਵਲੋਂ ਚਲੋ। ਟੱਕਰ ਨਾ ਮਾਰੋ ਅਤੇ ਰਾਮ ਕਹੋ। ਪੰਡਤ ਗ਼ੁੱਸੇ ਵਲੋਂ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਦੇਣ ਲਗਾ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਵਲੋਂ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਡੁਬਕੀ ਲਗਾਉਣ ਲਗਾ। ਇੱਥੇ ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੀਲਾ ਦਾ ਅਚਰਜ ਕੌਤਕ ਵਖਾਇਆ। ਬਰਾਹੰਣ ਨੂੰ ਵਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਗੰਗਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੳੜੀ ਉੱਤੇ ਕਬੀਰ ਜੀ ਵਿੱਖ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵੱਲ ਵੇਖਕੇ ਮੁਸਕੁਰਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਇੱਕ ਤਰਫ ਹੋਣ ਲਗਾ ਤਾਂ ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਹੰਸਕੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੂੰ ਹੱਥ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਰਾਹੰਣ ਫਿਰ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਈਸ਼ਵਰ ਦੀ ਲੀਲਾ ਬੇਅੰਤ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਸ ਬਰਾਹੰਣ ਨੂੰ ਕਬੀਰ ਜੀ ਹਰ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੇ। ਉਹ ਜੋਰ–ਜੋਰ ਵਲੋਂ ਚੀਖਣ ਲਗਾ: ਮਲੇਛ ਜੁਲਾਹਾ ਕਬੀਰ ! ਮੇਰੇ ਅੱਗੇ ਵਲੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟਦਾ। ਲੋਕੋਂ ! ਮੈਨੂੰ ਬਚਾਓ ! ਧਰਮ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਗੰਗਾ ਵਲੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੰਦਾ। ਇਸਤੋਂ ਬਚਾਓ। ਉਸਦਾ ਰੋੱਲਾ ਸੁਣਕੇ ਇਸਨਾਨ ਕਰਣ ਆਏ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਵੇਖਿਆ ਬਰਾਹੰਣ ਇਕੱਲਾ ਸੀ। ਉਹ ਫਿਰ ਵੀ ਬੋਲੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਬੀਰ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰੋ। ਸਭ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਭ ਮਲੇਛ ਬੰਣ ਗਏ। ਉਸਦੀ ਊਂਟਪਟਾਂਗ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸੱਮਝਿਆ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਾਗਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਵੀ ਹੰਸਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਜਦੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਕੇ ਅੱਠ–ਦਸ ਪੳੜਿਆਂ ਚੜਿਆਂ ਤਾਂ ਅੱਗੇ ਸਚਮੁੱਚ ਕਬੀਰ ਜੀ ਖੜੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਬਾਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਵੇਖਿਆ। ਸਾਰੇ ਗਰਮ ਹੋਕੇ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ: ਕਬੀਰ ! ਤੂੰ ਕਿਉਂ ਸਵੇਰੇ ਗੰਗਾ ਕੰਡੇ ਆਇਆ ਹੈਂ ?  ਇਹ ਸਮਾਂ ਤਾਂ ਪਾਠ–ਪੂਜਾ ਦਾ ਹੈ। ਕਬੀਰ ਜੀ  ਨੇ ਕਿਹਾ:  ਮਹਾਸ਼ਯੋਂ  !  ਮੈਂ ਵੀ ਇਸਨਾਨ ਕਰਣ ਅਤੇ ਪਾਠ–ਪੂਜਾ ਕਰਣ ਆਇਆ ਹਾਂ। ਇੱਕ ਬਰਾਹੰਣ ਚੀਖ ਕੇ ਬੋਲਿਆ: ਕਬੀਰ ! ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਕਬੀਰ ਜੀ  ਨੇ ਕਿਹਾ:  ਪੰਡਿਤ ਜੀ  !  ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ  ? ਬਰਾਹੰਣ:  ਕਬੀਰ ! ਤੂੰ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤੀ ਦਾ ਹੈ ਇਸਲਈ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ:

ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ॥ ਗਰਭ ਵਾਸ ਮਹਿ ਕੁਲੁ ਨਹੀ ਜਾਤੀ ॥

ਬ੍ਰਹਮ ਬਿੰਦੁ ਤੇ ਸਭ ਉਤਪਾਤੀ ॥੧॥ ਕਹੁ ਰੇ ਪੰਡਿਤ ਬਾਮਨ ਕਬ ਕੇ ਹੋਏ ॥

ਬਾਮਨ ਕਹਿ ਕਹਿ ਜਨਮੁ ਮਤ ਖੋਏ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥  ਅੰਗ 324

ਹੇ ਜਾਤੀ ਅਭਿਮਾਨੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣੋਂ ! ਤੂਸੀ ਜਰਾ ਸੋਚੋ ਕਿ ਮਾਤਾ ਦੇ ਢਿੱਡ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਜਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਤੁੰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੀ ਹੋਰ ਜਾਤੀ ਦਾ। ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਸ੍ਰਸਟਿ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਕੀਤੀ ਤੱਦ ਕਿਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰਚਿਆ ਸੀ। ਭਲਾ ਇਹ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਪੰਡਤ ਕਦੋਂ ਦੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇੰਜ ਹੀ ਝੂਠਾ ਰੋੱਲਾ ਮਚਾ–ਮਚਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਨੂੰ ਵਿਅਰਥ ਗਵਾਂ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਮਾਨ  ਵੀ ਲਇਏ ਕਿ ਤੂਸੀ ਬਹੁਤ ਚੰਗੇ ਹੋ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੇ ਹੋ, ਤਾਂ:

ਜੌ ਤੂੰ ਬ੍ਰਾਹਮਣੁ ਬ੍ਰਹਮਣੀ ਜਾਇਆ ॥ ਤਉ ਆਨ ਬਾਟ ਕਾਹੇ ਨਹੀ ਆਇਆ ॥੨॥

ਤੁਮ ਕਤ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਮ ਕਤ ਸੂਦ ॥ ਹਮ ਕਤ ਲੋਹੂ ਤੁਮ ਕਤ ਦੂਧ ॥੩॥  ਅੰਗ 324

ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਰਸਤੇ ਵਲੋਂ ਕਿਉਂ ਆਇਆ ਜਾਂ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜਿਸ ਰਸਤੇ ਵਲੋਂ ਆਮ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੁਦਰ, ਸ਼ਤਰੀ, ਅਤੇ ਵੈਸ਼ ! ਕੀ ਫਰਕ ਹੋਇਆ ਤੁਹਾਡੇ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ। ਨਾ ਤੂੰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹੈ ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਸ਼ੂਦਰ ਹਾਂ। ਜੋ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਖੂਨ ਹੈ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਵੀ ਅੰਦਰ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਦੁਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ਰੀਰ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਇੰਜ ਹੀ ਭੁਲੇਖਾ ਨਹੀਂ ਕਰਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਜੋ ਬ੍ਰਹਮੁ ਬੀਚਾਰੈ ॥ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹਮਣੁ ਕਹੀਅਤੁ ਹੈ ਹਮਾਰੈ  ॥੪॥੭॥ ਅੰਗ 324

ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਹਮ ਯਾਨਿ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਦੀ ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਜਨਮ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਤਵਾਦ ਨੂੰ ਸੁਣਕੇ ਸਾਰੇ ਪੰਡਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣੇ ਪੁਰਖ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ। ਉਹ ਝੂਠੇ ਸਾਬਤ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਹੌਲੀ–ਹੌਲੀ ਖਿਸਕ ਗਏ। ਮੁਕੰਦ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਹਾਲਤ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਪਾਗਲਾਂ ਵਰਗਾ ਹੋਕੇ ਘਰ ਭਾੱਜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਦਿਨ ਬੀਮਾਰ ਰਿਹਾ। ਬਾਕੀ  ਦੇ ਲੋਕ ਜੋ ਇੱਥੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੇ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ। ਸਾਰੇ ਗੰਗਾ ਦੀਆਂ ਪੳੜਿਆਂ ਉੱਤੇ ਹੀ ਬੈਠ ਗਏ ਅਤੇ ਸਤਿਸੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਰਣ ਨੂੰ ਹੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਰੱਖਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਤੀ ਦੇ ਭੁਲੇਖੇ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਰਾਮ ਨਾਮ ਦੇ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਤਰਫ ਜਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੱਤੀ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਸਾ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਗਾਇਆ:

ਹਮ ਘਰਿ ਸੂਤੁ ਤਨਹਿ ਨਿਤ ਤਾਨਾ ਕੰਠਿ ਜਨੇਊ ਤੁਮਾਰੇ ॥

ਤੁਮ੍ਹ ਤਉ ਬੇਦ ਪੜਹੁ ਗਾਇਤ੍ਰੀ ਗੋਬਿੰਦੁ ਰਿਦੈ ਹਮਾਰੇ ॥੧॥

ਮੇਰੀ ਜਿਹਬਾ ਬਿਸਨੁ ਨੈਨ ਨਾਰਾਇਨ ਹਿਰਦੈ ਬਸਹਿ ਗੋਬਿੰਦਾ ॥

ਜਮ ਦੁਆਰ ਜਬ ਪੂਛਸਿ ਬਵਰੇ ਤਬ ਕਿਆ ਕਹਸਿ ਮੁਕੰਦਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

ਹਮ ਗੋਰੂ ਤੁਮ ਗੁਆਰ ਗੁਸਾਈ ਜਨਮ ਜਨਮ ਰਖਵਾਰੇ ॥

ਕਬਹੂੰ ਨ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰਿ ਚਰਾਇਹੁ ਕੈਸੇ ਖਸਮ ਹਮਾਰੇ ॥੨॥

ਤੂੰ ਬਾਮ੍ਹਨੁ ਮੈ ਕਾਸੀਕ ਜੁਲਹਾ ਬੂਝਹੁ ਮੋਰ ਗਿਆਨਾ ॥

ਤੁਮ੍ਹ ਤਉ ਜਾਚੇ ਭੂਪਤਿ ਰਾਜੇ ਹਰਿ ਸਉ ਮੋਰ ਧਿਆਨਾ ॥੩॥੪॥੨੬॥  ਅੰਗ 482

ਮਤਲੱਬ– ਜੋ ਸੁੱਤਰ ਦਾ ਧਾਗਾ ਜਨੇਊ ਪਾ ਕੇ ਕੋਈ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀ ਤਾਂ ਜੁਲਾਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਉੱਤੇ ਤਾਂ ਸੂਤ ਦੇ ਥਾਨ ਦੇ ਥਾਨ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਤੂੰਸੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਵਲੋਂ ਵੇਦ ਅਤੇ ਗਾਇਤਰੀ ਮੰਤਰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋ ਪਰ ਮੇਰੇ ਤਾਂ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਨਾਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਭੂ ਗੋਬਿੰਦ ਹੀ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਸੋ ਜਦੋਂ ਈਸ਼ਵਰ ਹਿਸਾਬ ਪੁੱਛੇਗਾ, ਤੱਦ ਕੀ ਜਵਾਬ ਦਵੋਗੇ। ਅਸੀ ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀ ਤਾਂ ਗਾਂ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੁਸੀ ਗਊਆਂ ਨੂੰ ਲੋਚਣ ਵਾਲੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਹੋ ਜੋ ਜਨਮ ਵਲੋਂ ਸਾਡੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਮਾਲਿਕ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਇੱਥੇ ਇਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਨ ਅਤੇ ਮੈਂ ਕਾਸ਼ੀ ਨਗਰੀ ਦਾ ਜੁਲਾਹਾ ਹਾਂ, ਮੇਰੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮੱਝੋ। ਇਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਰਾਜਾਵਾਂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦਾ ਹੀ ਆਸਰਾ ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ। ਉਸੀ ਉੱਤੇ ਮੈਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਹੈ।